GUBUZLUK ÜSTÜNE – 1
Gubuzluk üstüne literatürde pek bir şey bulunmayınca gubuzluğun ne olduğu kimin gubuz olduğu veya olmadığı şeklinde biraz mizahi biraz hiciv biraz edebi becerebildiğimiz kadar bir şeyler karalayacağız.Gubuz Konya’ya has bir tabir , Konya’da anlam buluyor , gubuzluk burada yaşanıyor , şekilleniyor.Gubuzluğu en ince detaylarına kadar anlatmaya çalışacağız çünkü tarifi zor , benzer nitelemelerden , kelimelerden farkı var. Artık dilimiz döndüğünce izah etmeye çalışacağız.
Gubuz zor beğenir mi ? Evet gubuz bir insansanız zor beğeneceksiniz ama bunun sizin özel yaşamınızdaki kişisel beğenilerinizle bir alakası yoktur , alışverişe gittiniz ayakkabı beğenemiyorsunuz , yok okuduğunuz şiiri beğenemiyorsunuz falan bunlar seçici veya mükemmeliyetçi dediğimiz insanlardan olduğunuzu gösterebilir ama gubuz değilsinizdir.Gubuz olmak için başkalarına ait şeyleri beğenmeyeceksiniz.Burada da herhangi bir kriter olmayıp kriter beğenmemektir.Konyamızda “ her şeye kesir kusur bulup durma “ falan diye bir deyim vardır sanırım bunun aslıda kesir ve küsur ama küsur kusura dönüp bir şeyin esasında kusuru olmadığı halde zorlamayla kusur bulma çabası anlamını ifade eder.Gubuzda bu şekilde kusuru olmayan şeylere kusur bulup beğenmez fakat burada yine bir nüans var gubuzun geçerli ve kendince mantıklı bir kusur bulması gerekir.Duvar boyasında maviyi beğenmemesi mavi rengi beğenmediğinden değil evi karanlık gösterdiğinden falan olması gerekir. Kimi zaman bir evi küçük olmakla beğenmeyeceksin , yeteri kadar büyükse ısınmayacağından dolayı beğenmeyeceksin , şuradaysa oradan dolmuş geçmediğinden , o taraftaysa çöp koktuğundan , kenardaysa kenar mahalle olduğundan , merkezdeyse trafik sıkışık olduğundan , yandaysa çingene mahallesine yakın , yeni yerleşim yerlerindeyse uzak , ev onuncu kattaysa yüksek , ikinci kattaysa yol gürültüsünden durulmaz , bahçeliyse bahçe bakımı pek zordur , daireyse bahçesiz evde daralırsın , efendim şundan bundan şehrin herhangi bir bölgesinde herhangi bir nitelikte bir evi beğenmemek için olabildiğince zorlamadan dahi fazlaca kusur ve bahane bulabilirsiniz sizde her ne kadar ideal bir evde yaşamıyor olsanız da gubuzsanız ve gubuzluk yapacaksanız bunları yapmak mecburiyetindesiniz.
Gubuz abartır mı ? abartır abartması gerekir , gubuz zor beğenir dedik ama bunu bazı şekillerde ifade etmesi gerekir ya bunu çok konuşarak ve vurgulayarak yapacak bu çok konuşan gubuz türüdür.Ev örneğinden evi beğenmemek için kusurları hakkında duyduğu duymadığı , bildiği bilmediği ne kadar bahane varsa üst perdeden sıralayacak yoksa şehrin dışında bir eve gidip sohbet arasında buralarda biraz uzak falan gibi üç beş kelimeyle geçiştirmeyle , etki bırakmayan ifadelerle gubuzluk olmaz abartmak , uzatmak ve muhatabın canını sıkmak lazım. Bu abartının birde aksi durumu var buda az konuşan gubuz türüdür bu sözlerini değil tepkisini abartır yine ev örneğinden şehrin dışında bir eve ziyarete gitti , bu konulara sohbet sırasında girmedi ama giderken yüzünü ekşitti biz bir daha buralara falan gelemeyiz , uzak , ne demeye oturdunuz falan diyip canınızı sıkıp koyup gitmiştir.
Şimdi yeni sorular daha çıktı gubuz çok mu konuşur ? gubuz az mı konuşur ? Gubuz mübalağa mı eder ? Mübalağa ederse palavra atar mı ?
Mübalağadan başlayalım mübalağa bir edebi sanattır esasında , ilgi çekmek anlamı pekiştirmek için kullanılır ama edebiyat dışında abartı anlamına gelir mübalağa her alanda olabilir ve için işine mizahi boyutta girdiği için herhangi bir ölçüsü de yoktur ama gubuzluğun abartısı başkalarını beğenmeme , kendini övme alanında olacağı için mutlaka ama mutlaka ölçülü olmalıdır.Gubuzun komik/gülünç duruma düşmemesi gerekir.Onun için muhabbet ortamındaki , neşeli ortamdaki mübalağanın gubuzlukla ilgisi olmadığı gibi desteksiz mübalağada da bulursan attığın ortaya çıkar kaale alınmasın oysa gubuzluğun önemli bir şartıda kaale alınacak , muhatabında etki bırakacak olmandır.
Ölçülü mübalağayı bir örnekle açıklayalım , kurban ; kurban fiyatı , kurban fiyatına göre çıkan et miktarı falan az çok belirlidir ama gubuzun kurbanı standart dışıdır. Şimdi danayı 1.000 TL ye aldık , 7 hisse hepimize 30 kilo et düştü dersek çok fena atarsın kimse kaale falan almaz bu gubuzlukta olmaz palavracılık olur. Öncelikle danayı biz bir arkadaş grubumuz var yıllardır aynı ekip aynı yerde keseriz , aynı yerden alırız diyeceksin bu palavra olsa da sonrası için temel atmadır.Aldığımız yer hayvana çok güzel bakıyor bu et fazla çıkacak , yağsız çıkacak ya ona temel , yıllardır aynı yerden alıyoruz sahibi ile ahbap olduk buda fiyat ucuz olacak ya ona temel , arkadaş grubumuz çok iyi buda işler erkenden bitti ya ona temel.Hal böyle olunca dananın fiyatı çok hesaplı , hisse miktarı da fazlaca , bunlar kırpılmış ,eklenmiş , gerçek hadisenin dönüştürülmüş hali olsa da insanlar sizi takdir etmek durumunda kalacak sizde gubuzluğunuzu yapacaksınızdır.Bu sırada gubuzluğunuzu karşınızdakine hissetirdiyseniz , arkanızdan gubuz herif de dedirttiyseniz bundan içten içe keyif alacaksınızdır.
Mevzu uzun bir yerlerden başlamalıydık devam edeceğiz. 03.11.2016