Şivliliği Konyalılar biliyor ama kısaca tarif edersek Regaib Kandili’nin gündüzünde çocukların kapı kapı dolaşıp bir takım yiyecekler topladıkları bir adet.
Regaib Kandili’nde kutlandığı için hicri takvim esaslı bir adettir.
Konyalılar arasında Regaib Kandili ilk namaz olarak da anıldığı için çocukların namaza başlamasının kutlanması amacıyla başlamış olma ihtimali üzerinde de duruyorum.
Şivlilik toplama adetinin ne zaman başladığı veya kelimenin kökeninin nereden geldiği belirsiz sadece bazı tahminler bulunmaktadır.
Bunlar geçmişe dair bilgiler olmakla birlikte Konya merkezde bu adet canlılığı ile devam etmektedir.
Yazımın konusu şivlilik toplama geleneğini nasıl koruyacağımız konusudur.
Hukuki olarak şivlilik somut olmayan bir kültür mirasıdır. Şivliliğin bu şekilde yer alması hatta tescil edilmesi gibi hadiseler şivliliği korur mu ? ülke çapında sadece ilandan ibaret bir tescil korumaz bunu koruyacak Konya halkı ve Konya idari kurumlarıdır.
Yerel yönetimler açısından da mevzuatımız yerel adetleri standartlaştırma veya kendi mevzuatları kapsamında belirleme gibi bir imkan sağlamamaktadır. Tabii ki yerel yönetimlerce bu adet ile ilgili organizasyon ve programlar yapılmaktadır ama bunların bir sefer yapılan herhangi bir programdan statü olarak herhangi bir farkı yoktur mesela belediyelerin organize ettiği seminer gibi.
Şivlilik nasıl korunacak , şivliliğin korunması başta hemşerilerimize düşmektedir. Bu adeti çocuklarına anlatmalı ve teşvik etmelidir. Şivliliğin geri kalmış , demode bir adet gibi sunulmasına asla müsaade edilmemelidir. Kapıya yazı asıldığı ve zilin çalınmaması talep edilen bir yazı görmüştüm bilhassa bu konuda başka şehirlerden şehrimize yerleşenlere bu adet anlatılmalıdır fakat site kültürü ve zayıflayan komşuluk buna pek müsaade etmemektedir.Buda çocuklardan ziyade biz büyüklere düşmektedir , site yöneticilerine düşmektedir.
Şivlilik adetinin yaşaması için kişisel ve toplumsal komforumuzdan feragat edilmelidir. Ucuz ve kalitesiz gıdalar sunulmamalı , çocukların düzen bozduğu gerekçesiyle sitelere vesaire girişi engellenmemelidir. Site bahçesinden güvenlik personeli tarafından şivlilik verilip gönderilmemelidir.Önemli olan iletişimdir.
Şivlilik adeti okullarımızda yerel bir geleneğimiz olarak öncesinde işlenmelidir. Müftülük eliyle yine şivlilik ve namaz farkındalığı çalışması yapılmalıdır. STK’lar şivlilik konusunda çalışmalar yapmalıdır bu çalışmalar organizasyondan tut her türlü faaliyeti kapsayabilir.
Belediyeler şivlilik konusunda programlar düzenlemeli ve bu programlarını olabildiğince yaymalıdır.Keşke yasal alt yapımız müsaade etse de somut olmayan bu kültürel mirası şehir adına “şivlilik “ olarak yerel bir şenlik olarak bilhassa Konya valilik , kaymakamlık , milli eğitim , müftülük , belediyeler , kültür müdürlükleri , üniversiteler , odalar ve benzeri kuruluşlarca ilan ve kabul edilmiş olsa.
Şivlilik logosu oluşturulmalıdır.O gün sosyal medyada bu logoyu kullanabiliriz.
Tüm bunların sebebi yeni bir şeyler icat etmemiz değil hemşerilerimizin dayanışması , komşuluk ilişkisi devam etsin , çocuklarımız üç ayların gelişini fark etsin , bu adetlerin esas ruhu unutulmasın ve iyi yönde toplumuzu etkilesin.
Konyalı hemşerilerimiz ve çocuklarımız güzel bir şivlilik geçirirler inşallah.14.02.2020
Mehmet Emin Başalp