Bu yazıyı çok önemli bir gündem meselesi olduğu için yazmıyorum. Hatta şuan yapılacak olsa böyle bir masrafa gerek bile yok diye itiraz ederim sadece ilerde gerekli olduğunda veya böyle bir düşünce geliştiğinde geçmişte fikrimi söylemiştim babında yazıyorum. Şuan dolaşımda olan banknotlarımızın tasarımını beğenmiyorum açıkçası ,güzel denebilecek bir özellikleri olmadığı gibi arka yüzlerinde de kimsenin tanımadığı kişiler var.Paraların arka yüzünde yer alan şahıslarda önemli şahıslardır illaki ama çok az kişi tarafından tanınan kişileri koymamak gerekir , görüldüğünde halkın tamamına yakının bilebileceği şahıs veya eserler yer almalıdır.
Şimdi paranın ön yüzünde Mustafa Kemal Atatürk’ün resmi olacağı hususu tartışma konusu edilemeyeceğinden o konuyu geçiyorum.
Şimdi İngiliz Sterlinlerinde ön yüzünde halen mevcut hükümdar 2.Elizabeth’in resmi var 5 Pound’da bütün İngilizlerin bildiği politikacı Winston Churchill , 10 Pound’da ünlü romancıları Jane Austen ,20 Pound’da yine iktisat dendiğinde akla gelen Adam Smith , 50 Pound’da ise buharlı motor mühendisi Matheww Boulton ve James Watt bulunmaktadır .İngiltere sanayi devriminin yaşandığı ilk ülkedir.Şimdi bu isimler o ülkede değil neredeyse dünyada bile bilinen isimler.
Bizim banknotlara bakınca 5 TL ‘de bilim tarihçisi Aydın Sayılı , 10 TL’de matematikçi Cahid Arf , 20 TL’de mimar , Mimar Kemaleddin , 50 TL’de romancı Fatma Aliye Hanım , 100 TL’de Buhurizade Mustafa Itri Efendi , ve 200 TL’de ise Yunus Emre bulunmaktadır. Maalesef bu isimler tanınmamaktadır. Yunus Emre tanınır ise de onunda konulan temsili resmi halk tarafından pek bilinmemektedir.Bilim adamlarımız maalesef çok meşhur değildir , Fatma Aliye Hanım çok okunan bir romancı değildir hatta okunuyor mu ? o bile meçhul.Itri Efendi önemli bir bestekardır ama o resmi gören kimse bu Itri’dir demez.
5 TL için paranın arka yüzüne bir siyasetçi konulacaksa bu merhum başvekillerden Adnan Menderes olmalıdır. Menderes’in parada olması Menderes’e bir vefadır da ayrıca.TBMM’nin vb figürleri de yer alabilir , başkentimiz Ankara konsepti ile uygulanabilir.
10 TL için parada tarihi bir kişilik olacaksa bu konuda elimizde resmi de olan İstanbul fatihi , çağ açıp çağ kapatan ünlü sultanımız Fatih Sultan Mehmet olmalıdır.Bu şekilde bir para küçüklüğümde vardı. Fatih Sultan Mehmet’in resmini gören herkes tanır.Para’da İstanbul teması da işlenebilir en nihayetinde eski başkentimiz , en büyük şehrimiz , finans , ticaret ve kültür başkentimiz.Bu parada yine yeniden ibadete açılan Ayasofya Camii , Boğaziçi , Adalet Kulesi gibi figürlerde paraya yerleştirilebilir.
20 TL için illa bir kadın olmasını düşünüyorsak Nene Hatun’u koyalım.Vatan için canını ortaya koyup beşikte bebeğini bırakıp cepheye giden bir kadın.Para da başörtülü bir kadın olmasından da çekinmeyelim onun başörtülü , yerel kıyafeti ve elinde bastonuyla çekilmiş fotoğrafı gayet idealdir. Bu parada da bir kahramanlık , şehitlik konsepti işlenebilir , Çanakkale Abidesi ve benzeri figürlerde eklenebilir.
50 TL için Yunus Emre fotoğrafı pek tanınmadığından Yunus Emre’nin paradan çıkarılması içime sinmez ama yine eskiden böyle de bir para vardı Hz.Mevlana tüm dünyada tanınıyor onun temsili resmini koyalım yine Selçuklu çift başlı kartalı gibi figürlerle bir Selçuklu Konsepti yapılabilir.
100 TL için Aşık Veysel’i koyalım , bu halk sanatçımızın sazıyla yine etrafta koyunlar ve Anadolu ve Sivas’a has endemik bir tür olan Kangal köpeğimizin figürleri de bu parada görülebilir.
200 TL için ise ünlü sporcumuz Naim Süleymanoğlu olabilir spor konsepti yapılabilir yine Kırpınar’dan figürler olabilir. Naim Süleymanoğlu herkesçe bilinen birisidir. Hatta banknotlar değişmeden 200 TL’den yukarı bir yeni banknot çıkacaksa da bu banknotta Naim Süleymanoğlu yer almalıdır.
İlla kişi olması gerekmiyorsa Piri Reis haritası güzel bir figürdü.Ayasofya Camii , İzmir Saat Kulesi , Van Gölü haritası ,Selçuklu Kartalı , Ahlat , Diyarbakır Surları gibi figürlere de yer verilebilir.
Benimki bir zihin egzersizi ve teklif sadece paramızda değişiklikler planlıyorsak çok daha güzel tasarımlar , renkler ve boyutlarla yapalım , madeni para tasarımlarımızda daha işçilikli olsun. 22.01.2021
Mehmet Emin Başalp